Απαντήσεις θεμάτων Πανελλαδικών 2013

Μετάφραση αγνώστου

Θουκυδίδου  Ἱστοριῶν  6.28.1-2

[6.28.1] μηνύεται οὖν ἀπὸ μετοίκων τέ τινων καὶ ἀκολούθων περὶ μὲν τῶν Ἑρμῶν οὐδέν, ἄλλων δὲ ἀγαλμάτων περικοπαί τινες πρότερον ὑπὸ νεωτέρων μετὰ παιδιᾶς καὶ οἴνου γεγενημέναι, καὶ τὰ μυστήρια ἅμα ὡς ποιεῖται ἐν οἰκίαις ἐφ' ὕβρει· ὧν καὶ τὸν Ἀλκιβιάδην ἐπηιτιῶντο.[6.28.2] καὶ αὐτὰ ὑπολαμβάνοντες οἱ μάλιστα τῶι Ἀλκιβιάδηι ἀχθόμενοι ἐμποδὼν ὄντι σφίσι μὴ αὐτοῖς τοῦ δήμου βεβαίως προεστάναι, καὶ νομίσαντες, εἰ αὐτὸν ἐξελάσειαν, πρῶτοι ἂν εἶναι, ἐμεγάλυνον καὶ ἐβόων ὡς ἐπὶ δήμου καταλύσει τά τε μυστικὰ καὶ ἡ τῶν Ἑρμῶν περικοπὴ γένοιτο καὶ οὐδὲν εἴη αὐτῶν ὅτι οὐ μετ' ἐκείνου ἐπράχθη, ἐπιλέγοντες τεκμήρια τὴν ἄλλην αὐτοῦ ἐς τὰ ἐπιτηδεύματα οὐ δημοτικὴν παρανομίαν.

Μετάφραση

[6.28.1]  Και βέβαια για τις Ερμαϊκές στήλες δεν καταγγέλθηκε από κάποιους μετοίκους και υπηρέτες τίποτα, αλλά κάποιοι ακρωτηριασμοί άλλων αγαλμάτων που είχαν γίνει παλιότερα από νεαρούς με παιγνιώδη διάθεση και λόγω μέθης, και ταυτόχρονα ότι τάχα τελούνται τα ιερά μυστήρια σε ιδωτικές κατοικίες προς εξευτελισμό τους. Γι’ αυτά κατηγορούσαν και τον Αλκιβιάδη.

[6.28.2] Και επειδή τα υποστήριζαν κυρίως αυτοί που μισούσαν τον Αλκιβιάδη, εξ αιτίας του ότι στεκόταν στους ίδιους εμπόδιο να είναι οι αδιαφιλονίκητοι ηγέτες των δημοκρατικών, και επειδή έκριναν ότι, αν τον εξόριζαν, θα ήταν αρχηγοί, μεγαλοποιούσαν την κατάσταση. ¹Περαιτέρω διατυμπάνιζαν ότι και τα μυστήρια και ο ακρωτηριασμός των στηλών έγιναν με σκοπό την κατάλυση της δημοκρατίας και ότι όλα ανεξαιρέτως ² διαπράχθηκαν με τη συνέργεια εκείνου, προσθέτοντας ως καταληκτικές αποδείξεις και την υπόλοιπη διαγωγή του που αντέβαινε στους νόμους και τα ήθη της δημοκρατίας. ³

1 : Ο μακροπερίοδος λόγος του Θουκυδίδη απαιτεί τη διαίρεσή του σε μικρότερες περιόδους στη Νεοελληνική γλώσσα. Ειδάλλως προκύπτει γλώσσικό τέρας αηδές και ακατανόητο στο νεοελληνικό γλωσσικό αισθητήριο!

2 : Η έκφραση : " οὐδὲν εἴη ...ὅτι οὐ..." είναι στερεότυπη διπλή άρνηση που ισοδυναμεί με εμφαντική κατάφαση, εξ ου και η μετάφραση : "όλα ανεξαιρέτως".

3 : "τὴν ἄλλην αὐτοῦ ἐς τὰ ἐπιτηδεύματα οὐ δημοτικὴν παρανομίαν." : Η φράση αυτή που συνδυάζει τα "ἐπιτηδεύματα" , μία ηθική έννοια, με την "παρανομίαν" , μία νομική και πολιτειακή έννοια , απαιτεί μία μετάφραση που να αποδίδει αμφότερες τις ούτως ή άλλως αλληλένδετες στους αρχαίους Έλληνες έννοιες της ηθικής και πολιτικής διαγωγής.

Απαντήσεις στα θέματα των Πανελλαδικών 2013-05-22 - Λογοτεχνία

Α.

-Ξεκινάμε με μία πολύ σύντομη εισαγωγή για τον Ευρωπαϊκό Ρομαντισμό και για την επίδρασή του στον ελληνικό χώρο, με γνώσεις μέσα από το Διάγραμμα Ιστορίας της Λογοτεχνίας.  (κάντε κλικ στο : Διάγραμμα Ιστορίας της Λογοτεχνίας  και δείτε στο κεφάλαιο του Ρομαντισμού)

-Συνεχίζουμε με απλή αναφορά παραδειγμάτων χωρίς σχολιασμό !  (μην επηρεάζεστε από τις παντοδαπές λύσεις θεμάτων που κυκλοφορούν ευρέως!)

• μεταφυσικό στοιχείο : ο ήχος (στ. 44 ή 50 ) ή ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα για να ενωθεί με το Άπειρο (στ. 53-54)
• αγάπη για την πατρίδα : ο πόνος για τη σκλαβιά της πατρίδας (στ. 39-40) ή η εξιδανίκευσή της παρά τη φτώχεια της (στ. 41-42)
• εξιδανίκευση του έρωτα : η ειδυλλιακή εικόνα του έρωτα με το τραγούδι του ερωτευμένου κοριτσιού στη βρύση (στ. 25-28) ή ο έρωτας ως συμπαντική δύναμη που ρυθμίζει τη ζωή (στ. 50)

Εσείς έπρεπε να γράψετε ένα μόνο παράδειγμα και ενδέχεται να γράψατε κάποιο άλλο μεν αλλά επίσης σωστό!

Β1.

-Ξεκινάμε με μία γενική εισαγωγή για το δισυπόστατο μοτίβο της φύσης στο Σολωμό (γαλήνια – αναστατωμένη) και στην Επτανησιακή Σχολή. Τονίζουμε την αξία που έχει η φύση στο Ρομαντισμό αλλά και την επίδραση της Δημοτικής Ποίησης στον ανιμιστικό χειρισμό της.

-Συνεχίζουμε με το περιεχόμενο και τη λειτουργία των δύο υποδεικνυομένων εικόνων:

• εικόνα των στ. 23-28 :

            -ειδυλλιακή οπτικοακουστική εικόνα της φύσης: δειλινό στο δάσος,  δέντρα   και λουλούδια (εδώ προστίθενται οσφρητική και κινητική  ποιότητα στην  εικόνα) , μία βρύση και το λυρικό επιστέγασμα με το άσμα της ερωτευμένης κορασιάς.

            -πρόκειται για την πρώτη αποφατική παρομοίωση – προσέγγιση του   γλυκύτατου ηχού, όπου εξιδανικεύεται η ομορφιά της φύσης και του  έρωτα με σκοπό να φανεί καθαρότερα η υπερβατική αξία του ήχου.

• εικόνα των στ. 35-43 :

      -το χαρακτηριστικό ελληνικό φυσικό τοπίο με τα ψηλά βουνά, τους  άγονους κάμπους και τη μπαρουτοκαπνισμένη πέτρα

      - πρόκειται για την τρίτη αποφατική παρομοίωση – προσέγγιση του γλυκύτατου ηχού, όπου η ελληνική – κρητική φύση εξιδανικεύονται με  την αναφορά στο αίμα των παλικαριών της για την ελευθερία, με την ανιμιστική της παρουσίαση και το αίσθημα φιλοπατρίας που διεγείρει. Αλλά και πάλι ο ήχος υπερβαίνει σε αξία την «καλή» (επίθετο ιδιαίτερης  βαρύτητας στο Σολωμό) ελληνική φύση.

Β2.

μεταφορές :

• έλιωσαν τ΄ αστέρια : τονίζει την αύξηση του φωτός στη φύση κατά την αυγή που σβήνει, σαν κεριά που έλιωσαν, τ’  αστέρια.
• σέρνει τη λαλιά του : υποδηλώνει την αντήχηση του κελαηδίσματος στην πλάση
• τα ρόδα : υπογραμμίζονται τα έντονα χρώματα του ουρανού την αυγή και κυρίως το ρόδινο

προσωποποιήσεις :

• βράχους άγριους : υποβάλλει την ιδέα του αδάμαστου και αδούλωτου ορεινού τοπίου που δεν προσκύνησε τους Τούρκους (όπως τα ορεινά Σφακιά)
• η αυγή : μία προσωποποίηση με αναφορά στον Όμηρο, στη ροδοδάκτυλη Ηώ του, που κορυφώνει την τρυφερότητα της σκηνής

αναδίπλωση :

• πολύ μακριά, πολύ μακριά : υποβάλλει την τεράστια απόσταση αντήχησης του κελαηδίσματος του κρητικού αηδονιού

χιαστό στο εσωτερικό του στίχου:

• στ. 32 : λειτουργεί όπως η παραπάνω αναδίπλωση

πολυσύνδετο :

• στ. 33-34 : εκφράζεται η ταχύτητα με την οποία η αυγή καταυγάζει με το ρόδινο φως της τα σκοτάδια της νύχτας, συνεπαρμένη από το τραγούδι του αηδονιού

υπερβολή:

• στ. 31-32 : η αντήχηση γίνεται σε υπερβολικά μεγάλη απόσταση και για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα, για να εξιδανικευθεί το τραγούδι του αηδονιού

Έπρεπε να γράψετε μόνο 4 από τα παραπάνω  και, φυσικά, διαφορετικού είδους το καθένα.

Γ1.

            Πρόκειται για την κατακλείδα του ποιήματος η οποία εκπλήσσει με τη λιτότητα των εκφραστικών μέσων και τη λακωνικότητά της, ενώ το περιεχόμενό της προσφέρεται κατ’  εξοχήν για ένα λυρικό ξέσπασμα, καθώς είναι η στιγμή όπου ο ήρωας διαπιστώνει το θάνατο της αρραβωνιασμένης. Όμως  ο Σολωμός προκρίνει τη λύση της δραματικής κορύφωσης που συνάδει προς το χαρακτήρα μονοδράματος που έχει όλη η σύνθεσή του, που δεν είναι μόνο επικολυρική αλλά και δραματική. Έτσι οικοδομεί το τέλος του έργου με ένα προσεγμένο σύστημα αντιθέσεων : «αρραβωνιασμένη – πεθαμένη» και «χαρά – πεθαμένη»  που καταδεικνύουν με τον πλέον τραγικό τρόπο την κατάσταση στην οποία περιέρχεται ο ήρωας. Η προσδοκώμενη χαρά της αίσιας ολοκλήρωσης του αρραβώνα με τον γάμο (μετά τη σωτηρία από τον εχθρό και την εχθρική φύση) μεταστρέφεται σε γάμο της κόρης με το Χάρο, που παρετυμολογικά υποδηλώνεται από τη λέξη «χαρά» που παραπέμπει στις «χαρές» του γάμου.

Δ.

Ομοιότητες:

1. ερωτευμένο ζευγάρι – ιδανικός έρωτας

2. αναστατωμένο από τον έρωτα κορίτσι

3. αίσθηση ένωσης με τον υπερφυσικό κόσμο

4. επιστροφή στη σκληρή πραγματικότητα μετά το ευδαιμονικό βίωμα

Διαφορές:

Εσείς έπρεπε να γράψετε μόνο τρείς ομοιότητες και δύο διαφορές. Εκτός δε από τις παραπάνω μπορεί να βρήκατε άλλες που να είναι εξ ίσου σωστές