Γραμματικής θεωρία και ασκήσεις

 

Α) Ομαλά παραθετικά επιθέτων

 

 

3. Ποιο από τα δύο -ότερος, -ότατος ή -ώτερος, -ώτατος

 

 

-Τα παραθετικά γράφονται με -ο,

όταν η παραλήγουσα είναι  συλλαβή φύσει μακρόχρονη ή θέσει μακρόχρονη.

 

-Τα παραθετικά γράφονται με -ω,

όταν η παραλήγουσα είναι  συλλαβή βραχύχρονη.

 

Τι γίνεται όμως αν η παραλήγουσα έχει δίχρονο φωνήεν, δηλαδή -α, -ι, -υ;

 

Στην περίπτωση αυτή πρέπει να ξέρουμε ποια επίθετα έχουν το δίχρονο μακρό και ποια βραχύ:

 

Έχουν το δίχρονο μακρό, άρα γράφονται με -ο, τα επίθετα:

  • ἀνιαρός, ἀνιαρ-ότερος, ἀνιαρ-ότατος

  •  > εἷς μέν, οἶμαι, σιτίων καὶ μέθης ἀνιαρότερος

  • ἰσχυρός, ἰσχυρ-ότερος, ἰσχυρ-ότατος

  • > ἰσχυρότερος γενήσομαι πρὸς τὴν κρίσιν, ἀνδρός, 

  • ψιλός, ψιλ-ότερος, ψιλ-ότατος

  •  > ὸ μὲν γὰρ δασυτέρῳ τῷ πνεύματι ἀναφωνεῖται, τὸ δὲ ψιλοτέρῳ.

  • φλύαρος, φλυαρ-ότερος, φλυαρ-ότατος 

  • > καὶ τί ὠφεληθήσεται; φλυαρότερος ἔσται καὶ ἀκαιρότερος ἢ νῦν ἐστιν

  • πρᾶος, πρα-ότερος, πρα-ότατος 

  • > ἅτερος δὲ πραότερος ἐδόκει περὶ πάντα καὶ ταῖς ὁρμαῖς φύσει μαλακώτερος εἶναι

  • λιτός, λιτ-ότερος, λιτ-ότατος

  •   > Ἦν δὲ καρτερικώτατος καὶ λιτότατος, ἀπύρῳ τροφῇ χρώμενος

– αυτά που είναι σύνθετα με β΄ συνθετικό τα ουσιαστικά :

λύπη, κίνδυνος, ψυχή, θυμός, χυμός, τιμή, νίκη και κῦρος, π.χ.

  • περί-λυπος, περιλυπ-ότερος, περιλυπ-ότατος

  • ἐπι-κίνδυνος, ἐπικινδυν-ότερος, ἐπικινδυν-ότατος

  • εὔ-ψυχος, εὐψυχ-ότερος, εὐψυχ-ότατος

  • μεγά-θυμος, μεγαθυμ-ότερος, μεγαθυμ-ότατος

  • ἔν-τιμος, ἐντιμ-ότερος, ἐντιμ-ότατος

  • ἔγ-κυρος, ἐγκυρ-ότερος, ἐγκυρ-ότατος
     

Έχουν το δίχρονο βραχύ τα επίθετα που λήγουν σε:

-ιος, -ικος, -ιμος, -ινος, π.χ.

  • ὅσ-ιος, ὁσι-ώτερος, ὁσι-ώτατος

  • πολιτ-ικός, πολιτικ-ώτερος, πολιτικ-ώτατος

  • ὠφέλ-ιμος, ὠφελιμ-ώτερος, ὠφελιμ-ώτατος,  δόκ-ιμος,  δοκιμ-ώτερος, δοκιμ-ώτατος.

  • ἀνθρώπ-ινος, ἀνθρωπιν-ώτερος, ῥαδ-ινός, ῥαδιν-ώτερος, ῥαδιν-ώτατος


-ακος, -αλος, -αμος, -ανος, -ατος, π.χ.

  • μαλ-ακός, μαλακ-ώτερος, μαλακ-ώτατος

  • ἁπ-αλός, ἁπαλ-ώτερος, ἁπαλ-ώτατος

  • ἰτ-αμός, ή, όν, ἰταμ-ώτερος, ἰταμ-ώτατος

  • ἀμήχ-ανος, ἀμηχαν-ώτερος, ἀμηχαν-ώτατος

  • δυν-ατός, δυνατ-ώτερος, δυνατ-ώτατος.


-αρος, -υρος, -χος, π.χ.

  • καθα-ρός, καθαρ-ώτερος, καθαρ-ώτατος

  • βδελ-υρός, βδελυρ-ώτερος, βδελυρ-ώτατος

  • ἥσυ-χος  ἡσυχ-ώτερος, ἡσυχ-ώτατος.

 Πηγή:   users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/eisodos.htm (κάντε κλικ, για να βρείτε κι άλλο πλούσιο υλικό)